Odkrywanie otaczającego nas świata jest jednym z najbardziej fascynujących zajęć, jakiego możemy się podjąć. Wielu z nas marzy o tym, aby spoglądać na odległe galaktyki, planety czy mgławice. Wykorzystywanie do tego celu lornetki czy aparatu fotograficznego nie przyniesie jednak oczekiwanych efektów. Kluczem jest więc odpowiedni teleskop. W związku z tym warto się zastanowić, jaki teleskop na początek warto wybrać?
Obserwacja obiektów takich jak Księżyc, planety czy odległe mgławice jest możliwa za pomocą teleskopów, których wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje:
Teleskop refrakcyjny wykorzystuje soczewki do skupiania światła. Idealny dla początkujących, jest prosty w obsłudze i nie wymaga specjalnej konserwacji. Świetnie sprawdza się podczas obserwacji bliższych obiektów.
Teleskop zwierciadlany (reflektor) używa luster do skupiania światła. Oferuje lepszą jakość obrazu w porównaniu do teleskopów refrakcyjnych w tej samej cenie. Doskonały do obserwacji odległych obiektów, takich jak mgławice czy galaktyki.
Decyzja o tym, jaki teleskop na początek zakupić, musi być oparta o charakterystykę konkretnego modelu. Warto w związku z tym zwrócić uwagę na to, czy wybrany teleskop jest łatwy do przenoszenia i składania. Dlaczego to takie istotne? W wielu wypadkach osoby zafascynowane astronomią mieszkają w miastach, gdzie nocne niebo jest zanieczyszczone sztucznym światłem. W dużym stopniu ogranicza to możliwości teleskopu (w przypadku modeli zwierciadlanych nawet utrudnia obserwację), co za tym idzie, jeśli marzymy o niezakłóconej obserwacji, to nasz teleskop musi być łatwy w złożeniu, transporcie i rozłożeniu.
Skoro mowa o składaniu teleskopu, to warto także zwrócić uwagę na podstawę, na której umieszczony jest teleskop, jest równie ważna co sam teleskop. Dwa główne typy to montaż azymutalny (prosty, pionowy ruch w górę i w dół) i montaż paralaktyczny (śledzi ruch gwiazd na niebie). Dla początkujących zalecany jest prosty montaż azymutalny.
W kwestiach czysto technicznych początkujący powinni zwrócić uwagę na dwa parametry: aperturę oraz ogniskową. Pierwsza z tych wartości oznacza wielkość soczewki zbierającej światło - tu im większa, tym lepiej. Ogniskowa natomiast to odległość pomiędzy wspomnianą soczewką a tą, na której będzie skupione światło (w wypadku teleskopów zwierciadłowych jest to odległość do lustra).
Warto także zwrócić uwagę na wszelkiego rodzaju akcesoria są dołączane do teleskopu. Optymalny zestaw dla początkującego to kilka okularów o różnych powiększeniach, szukacz (pomaga w lokalizowaniu obiektów) oraz mapa nieba. Jeśli planujemy obserwację słońca, to musimy zaopatrzyć się w specjalne filtry, które to umożliwią (pamiętajmy, aby nigdy nie obserwować słońca bez ochrony!).
Wybór, jaki teleskop na początek, jest ważnym krokiem dla każdego aspirującego astronoma. Ważne jest, aby dokładnie przeanalizować swoje potrzeby i budżet (w wypadku podstawowych teleskopów cena będzie wahać od kilkuset do 2000 zł), a także zastanowić się, jakie obiekty chcemy obserwować. Niezależnie od wyboru kluczem w obserwacjach astronomicznych jest cierpliwość i praktyka, a także dostęp do nieba, które nie jest zanieczyszczone miejskimi światłem.